تشنج یکی از بیماریهای نگران کننده و بسیار مهم مغزی است. تشنج گاهی خودش از علائم بیماری دیگری است. به عنوان مثال بعضی از تومورهای مغزی یا کاهش شدید قند خون باعث تشنج می شوند. اما دربسیاری موارد هم تشنج خودش یک بیماری اولیه و بدون علت دیگر است. شايع*ترين علايم که از نظر باليني قابل مشاهده است، اين است که بيمار به صورت ناگهاني به روي زمين مي* افتد و از هوش مي *رود. دست و پاهايش سفت مي *شود (که به اين مراحل تونيک گفته مي *شود) و بعد از چند ثانيه (۲۰الي ۳۰ ثانيه) شروع به دست و پا زدن مي* کند. سپس به مدت چندین ثانیه تا چند دقیقه حالت بیهوش پیدا می کند و به صدا*ها جواب نمي *دهد.
در فاز پس از حمله، بيمار به هوش مي آيد و تا يک روز سردرد و حالت کوفتگي، خواب*آلودگي و بي *حالي دارد. بعد از دو روز اين حالت*ها برطرف مي *شوند. البته نمونه ي ذکر شده فقط يک نوع از انواع صرع و تشنج مي* باشد که تشنج عمومی (ژنرالیزه) نام دارد.
انواع غیر عمومی تشنج هم وجود دارند که تمام نواحی مغز را درگیر نی کنند و فقط قسمتی از مغز دچار تشنج می شود که به آنها تشنجهای موضعی می گوییم. از علايم این تشنج، علايم موضعي مانند اينکه يک دست در کنترل فرد نباشد، گزگز شدن و مورمور شدن ناگهاني يک طرف بدن، تغيير خلق به صورت گذرا (که يک انسان با شخصيت با حالت روحي پايدار ممکن است به مدت چند دقيقه دچار حالت گذراي موقت عجيب باشد) و بعضي از اختلالات رفتاري و رفتارهاي نامناسب که با شخصيت فرد جور در نمي *آيد، که اين*ها بايد بررسي شوند.
یکی دیگر از انواع جالب تشنج، تشنج رواني- حرکتي و يا تشنج لُب گيج*گاهي مي *باشد (عنوان مي* شود که داستايوفسکي نويسنده ي مشهور هم اين نوع تشنج را داشته است). اين نوع تشنج به *صورت حملات از دست دادن ارتباط با محيط است. بيمار ممکن است رفتاري عجيب مانند بازي با دگمه ي لباس يا بازي با انگشتان داشته باشد که به اين نوع صرع، اتوماتيسم گفته مي* شود و براي مدت ۱الي ۲دقيقه فرد متوجه چيزي نيست و دچار اختلال هوشياري مي* شود. اگر اين نوع تشنج به تنهايي باشد معمولاً اختلالي به وجود نمي *آورد، ولي به طور معمول به کل مغز پخش مي *شود و هوشياري از بين مي *رود و اکثراً اين نوع تشنج*ها شايع*ترين نوع مي *باشند. ولي چون زود تبديل به تشنج نوع دوم مي* شوند، تشخيص داده نمي* شوند و در کودکان شايع*تر است.
لازم به ذکر است چنانچه تشنج*ها به صورت حملات تکراري باشند به آن بیماری صرع گفته می شود، به طوري که در ايران حدود ۶- ۵ ميليون نفر سابقه تشنج دارند و حدود ۱۰درصد از این افراد دچار صرع مي *باشند.
در کل صرع بيماري درمان *پذيري مي *باشد و افراد نبايد هيچ نگراني از اين بابت داشته باشند.
راه*هاي درمان تشنج و صرع
مهمترین قدم در درمان تشنج یافتن علت آن است. آزمایشات زیادی برای فرد باید انجام شود و داروهای او مورد بررسی قرار گیرد. در صورت یافتن علت مشخص باید درمان شود.
درمان غیر دارویی
• درمان*هاي غيردارويي بدين جهت داراي اهميت زيادي مي *باشند که شامل حذف عوامل خطرناک به خصوص براي پيش*گيري از آسيب*هاي مغزي مي *باشد که از زمان جنيني شروع مي *شود و شامل خودداري از مصرف دخانيات، عدم مصرف الکل، خودداري از محيط *هاي آلوده مثل راديواکتيو مي *باشد.
• انجام ورزش و پياده روي به *طور غيرمستقيم آمار تشنج*ها را پايين مي *آورد.
• براي جلوگيري از تشنج بايد فرد خواب منظم و کامل داشته باشد (بي *خوابي يکي از مهم *ترين عواملي است که باعث تشديد تشنج مي *شود). بايد به تغذيه هم *اهميت زيادي داده شود و و لبنيات ، سبزيجات و پروتئين به مقدار کافي در برنامه ي غذايي بيمار گنجانده شود.
درمان های دارویی
در درمان دارويي، با داروهاي معمولي حدود ۷۰- ۶۰ درصد بيماران کنترل مي* شوند و در درصد کمي از بيماران نياز به درمان با چند دارو وجود دارد.
در مجموع حدود ۸۵ درصد بيماران تشنجي با يک يا چند دارو کنترل مي *شوند و در ۲۰- ۱۵درصد موارد ممکن است با مصرف دارو به خوبي کنترل نشوند يا احتمالا بهبود نيابند. اين*ها بيماراني هستند که آسيب*هاي شديد مغزي دارند (مانند بيماران عقب*مانده ي ذهني يا افراد دچار ناهنجاري*هاي شديد مغزي مادرزادي). البته اين بيماران نيز درمان مي* شوند.
در مجموع با درمان کامل، حدود ۹۵درصد بيماران طول عمر طبيعي دارند و ترس جامعه از اين بيماري هميشه بي* مورد مي *باشد.
البته درصد کمي ممکن است افراد وابسته*اي باشند، ولي اکثر افراد با درمان دارويي يا غيردارويي در زندگي هيچ مشکلي را نخواهند داشت، چه بسا افراد به ظاهر سالم ممکن است در برخورد با مشکلات زندگي عاجز باشند ولي اين افراد در زندگي خود هيچ مشکلي نداشته باشند.