چربی*های موجود در خون به دو گروه* اصلی تری*گلیسرید و کلسترول تقسیم می*شوند .
تری گلیسرید
در بافت*های چربی بدن، تری گلیسرید نقش عایق بندی و ذخیره انرژی را دارد.
وقتي شما بيش از حد مورد نياز خود، انرژي دريافت مي کنيد (يا غذا مي خوريد)، اين کالري اضافي به تري گليسريد تبديل مي شود و در سلول هاي چربي بدن شما ذخيره مي شود.
انرژیی که از طریق غذا وارد بدن می شود فورا توسط بافت*ها مورد مصرف قرار نمی*گیرد، بلکه به تری گلیسرید تبدیل شده و به سلول*های چربی منتقل می*گردد تا ذخیره شود .
کلسترول
کلسترول نوعی چربی هست که در خون وجود دارد . کلسترول خون از دو منبع اصلی تامین می*شود: رژیم غذایی و تولید در کبد.
کلسترول رژیم غذایی به طور عمده از گوشت، جگر، مغز، تخم مرغ و غذاهای لبنی به بدن می*رسد. غذاهایی گیاهی کلسترول ندارند.
کلسترول خون و کلسترول غذایی، با اینکه از نظر شیمیایی یکسان هستند، اما این بیانگر یکسان بودن آنها در هر مورد نیست. به همین دلیل است که تاثیر خوردن کلسترول غذایی بر سلامت می*تواند تا حد بسیار زیادی متفاوت از پیامدهای داشتنِ کلسترول خون بالا (آنچه پزشک اندازه می*گیرد) باشد.
دونوع کلسترول در خون وجود دارد که توسط پزشک مورد آزمایش قرار میگیرد .
۱- کلسترول از نوع ال دی ال LDL (کلسترل بد )
وقتی مقادیر زیادی کلسترول LDL در خون گردش می*کند، این کلسترول می*تواند در دیواره*ی عروق رسوب کند یا به همراه مواد دیگر در دیواره*ی عروق تجمع کرده و پلاک*هایی تشکیل دهد که این مسئله سبب باریک شدن مدخل عروق و کاهش انعطاف پذیریِ آنها می*گردد؛ به این پدیده «آترواسکلروز» می*گویند. اترواسکلروز در دیواره*ی عروق قلبی و مغزی می*تواند سبب حمله*ی قلبی یا سکته*ی مغزی شود.
۲- کلسترول از نوع اچ دی ال HDL (کلسترول خوب )
یک سوم تا یک چهارم چربی خون به شکل HDL در خون حمل می شو د . HDL کلسترول خوب نامیده می شود، چرا که به نظر می رسد مقادیر بالای آن، ما را از خطر حملات قلبی حفاظت می*کند. همچنین کاهش HDL خطر ابتلا به بیماری*های قلبی را افزایش می*دهد.
مقدار ال*دی*ال بالا و اچ*دی*ال پایین، از فاکتورهای خطر است در حالی که نسبت پایین ال*دی*ال به اچ*دی*ال برای بدن بسیار سودمند است.
دو عامل ارث و رژیم غذایی تأثیر چشم*گیری بر ال*دی*ال و اچ*دی*ال و کلسترول فرد دارند.
محدوده ی مطلوب و نامطلوب کلسترول خون ، LDL ، HDL و تری گلیسرید
کلسترول خون
میزان زیر ۱۹۰ mg/dl = مطلوب
میزان بین ۲۰۰-۲۳۹ mg/ dl = کمی بالا
میزان بالای ۲۴۰ mg/dl = بالا
کلسترول LDL
زیر ۱۰۰ mg/dl = بسیار مطلوب
بین ۱۰۰-۱۲۹ mg/dl = کمی بالا
بین ۱۳۰-۱۵۹ mg/dl = افزایش در حد متوسط
بین ۱۶۰-۱۸۹ mg/dl = بالا
بالای ۱۹۰ mg/dl = بسیار بالا
کلسترول HDL
زیر ۴۰ mg/dl در مورد مردان و زیرmg/dl ۵۰ در زنان = پایین
بالای ۶۰ mg/dl = مطلوب
تری گلیسرید
زیر ۱۶۰ mg/dl = نرمال
بالای ۱۶۰ mg/ dl = غیرطبیعی
افزایش چربی خون (بیماری چربی خون )
انجام آزمایش خون تنها راه تعیین میزان چربـی خون است.
بالا رفتن مقدارکلسترول و یا تری گلیسرید از مقدار طبیعی آنها در خون که باعث بیماری افزایش چربی خون می شود.
افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگ*ها، تنگی آنها را به دنبال دارد و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می*شود.
زمانی که کلسترول خون افزایش پیدا می کند، چربی در سطح رگ رسوب می کند. نهایتاً این رسوب ها جریان طبیعی خون رادچار مشکل میکنند و در این حالت، قلب شما به اندازه ی کافی خون غنی از اکسیژن دریافت نخواهد کرد و خطر حمله قلبی افزایش خواهد یافت. با فرایندی مشابه، کاهش یافتن جریان خون به مغز نیز می تواند منجر به سکته مغزی شود.
علل متعدد موثر در افزایش یافتن چربی خون
بیماری*های کلیوی
کم*کاری تیروئید
سیگار کشیدن
بی*تحرکی
چاقی ، اضافه وزن و پرخوری و پیروی از رژیم غذایی نامناسب
عوارض بالا رفتن چربی خون
کبد چرب
ورک طحال و کبد
گرفتکی عروق قلب ( تصلب شرایین)
مشکلات پوستی
فشار خون بالا
• برای کاهش مقدار LDL چه باید کرد؟
• از مصرف زیاد چربی ها و کلسترول دوری کنید.
• از افزایش کالری دریافتی بپرهیزید.
• تحرک و فعالیت بدنی را زیاد کنید.
• وزن خود را ثابت نگه دارید.
چگونه می توان HDL یا کلسترول خوب را در بدن افزایش داد؟
• دویدن :با ورزش کردن در هفته ۱۲۰۰ کالری بسوزانید
• کاهش وزن: با کاهش هر نیم کیلوگرم وزن بدن ( چربی اضافی)، مقدارHDL یک درصد افزایش می یابد.
• ورزش کردن قبل از خوردن غذای پر چرب: انجام ورزش منظم قبل از خوردن وعده های غذایی پر چرب، بطور قابل ملاحظه ایHDLL را افزایش می دهد.
• نکشیدن سیگار:با ترک سیگار فقط به مدت یک هفته، ۷ واحد مقدارHDL افزایش می یابد.
• پرهیز:پرهیز از مصرف زیاد شکر، آرد، سیب زمینی و برنج سفید. غذاهایی که قند خون را افزایش می دهند، باعث کاهشHDLL خون می شوند.
برای کاهش تری گلیسیرید چه باید کرد؟
ورزش کنید.
رژیم غذایی کم چربی داشته باشید.
از لبنیات کم چرب استفاده کنید.
چربی های گوشت و پوست مرغ را دور بیاندازید.
غذای خود را با روغن های گیاهی از قبیل:کانولا ،ذرت و زیتون درست کنید.
غذاهای پرفیبر را زیاد مصرف کنید.
از مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.
از نوشیدن الکل دوری کنید
پرخوری نکنید و وزن خود را متعادل نمایید.