تشخیص و درمان آرتروز زانو (شایع ترین و مهم ترین بیماری ساییدگی مفاصل)
آرتروز شایع ترین و مهم ترین بیماری مفاصل است و مفصل زانو شایع ترین مفصل مبتلا در فرآیند آرتروز مفاصل است.
مرور زمان، ضربه، تصادف و بیماری های مفصلی از ضخامت سطح غضروفی استخوان های مفصل می کاهد. کاهش میزان عناصر قابل انعطاف تشکیل دهنده غضروف و از بین رفتن کارائی سلول های غضروفی زمینه ساز کم شدن ضخامت مفصل و انعطاف پذیری آن است.
غضروف مفصل آسیب دیده و تخریب می‌شود؛ در نتیجه استخوان در ناحیه مفصل دچار ساییدگی وفرسایش می‌شود. این بیماری ساییدگی مفصل نیز نامیده می‌شود.
آرتروز شایع‌ترین بیماری مفصلی است که از سی سالگی آغاز می‌شود. تقریبا بیشتر مردم در سن 40 سالگی دچار تغییرات آرتروزی می‌شوند، ولی بیشتر آن‌ها علائم بالینی ندارند. آرتروز شروعی تدریجی و سیری پیشرونده دارد و سال به سال بدتر می‌شود. مفصل زانو به دلیل تحمل وزن بدن، بیشتر از هر مفصلی زیر فشار بوده و دچار آرتروز می گردد.
علائم
یکی از علائم آرتروز زانو، درد است که در اثر ایستادن یا فعالیت‌ها به حال ایستاده بدتر شده و با استراحت رو به بهبودی می‌رود. تورم، تغییر شکل مفصل، اشکال در راه رفتن و خشکی صبحگاهی از دیگر علائم بیماری به شمار می‌روند. با پیشرفت آرتروز، دامنه حرکات مفصل کاهش یافته و در موارد پیشرفته مفصل خشک و بی‌حرکت می‌شود.
علل
علاوه بر تغییرات ناشی از بالا رفتن سن، چاقی و ضعف عضلات از عوامل بسیار مهم تشدید کننده بیماری به شمار می‌رود. از این رو، کاستن از وزن و تقویت عضلات با ورزش‌های مناسب به ویژه در آب از علائم آن می‌کاهند و سرعت پیشرفت بیماری را کاهش می‌دهند.
درمان
رعایت نکات زیر به بیمار کمک می‌کند و توصیه می‌شود:
1. آب کافی بنوشید
2. در موقع درد، از ایستادن و راه رفتن طولانی اجتناب کنید.
3. دو زانو یا چهار زانو ننشینید
4. از بلند کردن بار سنگین اجتناب کنید.
5. از توالت فرنگی استفاده کنید
6. در بالا رفتن از پله ابتدا پای سالم را بالا گذاشته و پای ناسالم را کنار آن بگذارید و در پایین آمدن از پله‌ها، ابتدا پای ناسالم را پایین گذاشته و سپس پای سالم را در کنار آن قرار دهید.
علت ایجاد آرتروز زانو چیست؟
مفصل زانو به عنوان بزرگترین مفصل بدن از عناصر مختلف نرم مانند عضروف مفصل، پرده سینوویال منیسک و رباط های قدامی و خلفی تشکیل شده است. در اکثر موارد آرتروز زانو به صورت اولیه یا وابسته به سن بروز می کند. عواملی از جمله جنس، نژاد، وراثت و عوامل محیطی هم می توانند در ایجاد آرتروز زانو موثر باشند.
علائم آرتروز زانو کدام است؟
شایع ترین علامت آرتروز زانو خشکی مفصل هنگام حرکت و درد است. درد آرتروز زانو عمدتا" هنگام فعالیت مثل راه رفتن در سطوح شیب دار و خم و راست کردن زانو هنگام انجام فعالیت های روزمره بروز می کند. معمولا درد آرتروز زانو هنگام استراحت کاهش می یابد. در مراحل پیشرفته آرتروز زانو علاوه بر درد تغییر شکل مفصل به صورت تورم اطراف مفصل و انحراف پرانتزی زانوها و لنگیدن هنگام راه رفتن مشاهده می شود.
روش های تشخیص آرتروز زانو چیست؟
مهم ترین و قابل اعتماد ترین روش تشخیص معاینه بالینی و شرح حال توسط پزشک متخصص است. روش های تصویربرداری مثل رادیولوژی ساده و در مواردی آزمایشات خون و یا بررسی مایع مفصلی نیز کمک کننده است. در اکثر موارد معاینات تکمیلی رادیولوژیک و آزمایشگاهی جهت رد کردن سایر بیماری های مفصلی است.
روش های درمانی آرتروز زانو چیست؟
شایع ترین و مقرون به صرفه ترین روش درمان آرتروز زانو روش های متنوع طب فیزیکی است. این روش ها شامل کاهش وزن بدن، عدم انجام فعالیت بدنی مثل راه رفتن طولانی در سطوح شیب دار، حرکت دادن مفصل در تمام دامنه حرکتی در طی فعالیت روزانه، تقویت عضلات مفصل با انجام ورزش های منظم و تجویز شده، استفاده از کفش و یا بریس مناسب و در مواردی تجویز مدالیته های طب فیزیکی و روش های فیزیوتراپی است. استفاده از داروهای خوراکی و تزریق درون مفصلی نیز از روشهای تکمیلی درمان است. داروهای خوراکی و تزریقی به صورت قطعی مانع از پیشرفت فرآیند آرتروز نمی شوند. داروهای مسکن جهت کاهش درد مفید بوده و بهتر است ابتدا از ساده ترین و کم ضررترین آن ها که استامینوفن است استفاده شود. تزریقات داخل مفصل شامل استروئید، مواد افزایش دهنده غلضت مفصل مثل هیالورونیک اسید و استفاده از پلاکت های فعال شده بیمار (PRP ) یا تزریق اوزون نیز در جایگاه خود بر اساس تجویز پزشک می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
آیا آرتروز زانو نیاز به جراحی دارد؟
جراحی مرحله اولیه درمان آرتروز زانو نیست. در صورتی که آرتروز زانو باعث ایجاد انحراف در زانو و ایجاد حالت پرانتزی و همچنین محدودیت دامنه حرکت مفصل زانو گردد و درد حاصله مانع از انجام فعالیت بیمار شود، جراحی زانو ضروری است. سن مناسب عمل جراحی زانو بعد از 60 تا 65 سالگی است. در جراحی زانو مفاصل تخریب شده به علت آرتروز با مفاصل مصنوعی تعویض می شوند. این عمل آرتروپلاستی نام دارد. بهتر است قبل از انجام جراحی وزن بیمار کاهش پیدا کند و همچنین آموزش و ورزش های لازم جهت تقویت عضلات و افزایش توان قلبی، عروقی صورت گیرد.
روش های پیشگیری از آرتروز زانو و کاهش عوارض آن
رژیم غذایی مناسب شامل استفاده از مواد معدنی، پروتئین، ویتامین و اجتناب از مصرف مواد پر کالری، ورزش مناسب جهت تقویت عضلات و ایجاد تعادل هنگام راه رفتن، کاهش وزن و رعایت وضعیت های مناسب و انجام فعالیتهای روزمره زندگی روش های پیشگیری از آرتروز زانو هستند.
به چه پزشکانی جهت درمان آرتروز زانو مراجعه کنید.
پزشک خانواده، طب فیزیکی و توانبخشی، روماتولوژیست، ارتوپد.
مطالب فوق توسط پزشکان و گروه علمی همراه سلامت بررسی و تایید شده است . همراه سلامت سامانه مراقبت شخصی برای تمام مردم ایران می باشد .
شما میتوانید با مراجعه به بخش های مورد نظر کافه سلامت پرسش های هود را مطرح کنید یا نظریات و تجربیات خود را در اختیار دیگران بگذارید . سامانه همراه سلامت برای کاربران خود امکان مشاوره آنلاین با پزشکان و سایر متخصصین حوزه سلامت را فراهم کرده است . جهت اطلاع بیشتر به وب سایت مشاور آنلاین مراجعه فرمایید.
همراه سلامت, همکار سلامت, پزشک آنلاین, بهترین پزشکان, نوزاد, تله مدیسین,کمردرد, دیسک کمر, مفاصل, خارپاشنه, پادرد, مفصل زانو , آرتروز زانو, ساییدگی مفاصل , زانو درد